Mahkeme Çevirmenliği Nedir?
Geçmişten günümüze farklı kültürlerden, farklı dillerden birçok insan, halk ve kitle birbirleriyle iletişim kurmak, etkileşime geçmek ihtiyacı hissetmiştir. Bu ihtiyaç günümüzde ise dünyadaki kültürler arası bariyerlerin yıkılmış olması nedeniyle daha da önemli bir hal almaktadır. Durum bu iken farklı kültürlerin, farklı dillerin arasındaki etkileşimi sağlamak hayati önem arz etmeye başlamıştır. İşte tam da bu noktada imdadımıza tercüme (sözlü çeviri) çıkmaktadır.
Tercüme dilimizde “sözlü çeviri” anlamına gelmektedir; ancak, hem yazılı hem de sözlü yapılan faaliyetlere genel olarak çeviri adını da verebilmekteyiz. Tercüme temelde bir dilin farklı bir dilde ifade edilmesi; yani bir dilden başka dillere yapılan çeviri anlamına gelmektedir. Tarih boyunca kendine geniş bir yer edinen sözlü çeviri faaliyeti insanların gündelik hayatlarında da sıklıkla başvurmak durumunda kaldığı, farklı birçok alana hitap edebilen oldukça geniş kapsamlı bir kavramdır.
Hukuktan tıpa; edebiyattan ticarete; diplomasiden sosyal yardımlaşma kuruluşlarına kadar farklı birçok alanda sözlü çevirinin etkinliğinden bahsedebilmekteyiz. Buna paralel olarak da sözlü çeviriyi kendi içinde şekillendirebilmekteyiz. Birbirinden farklı birçok amaca yönelik birçok farklı ortamda gerçekleşebilen sözlü çeviri farklı birçok insana değişik şekillerde hitap edebilmektedir.
BİR SÖZLÜ ÇEVİRİ ORTAMI OLARAK MAHKEME ÇEVİRMENLİĞİ
Oldukça geniş kapsamlı bir alan olan, oldukça geniş bir kitleye hitap eden sözlü çeviri faaliyetinin doğal olarak kendi içinde alt türleri oluşmuştur. Bu alt türler farklı birçok alana hitap etmektedir ve mensup olduğu alana odaklanarak çevirinin daha düzgün, daha kaliteli olmasını amaçlar. Her bir tür ise farklı uzmanlık becerileri gerektirmektedir.
Eş zamanlı çeviri, ardıl çeviri, diyalog çevirisi ve fısıltı çevirisi gibi alt türlere ayrılabilen sözlü çeviri tüm bu türlerin etkili bir şekilde kullanıldığı ortamlarda gerçekleşebilmektedir. Bu ortamlar günlük yaşantımızda her zaman bulunduğumuz ortamlar ya da özel amaçlarla bulunduğumuz kamu kurumları olabilmektedir. Bulundukları ülkenin dilini bilmeyen bireylerin kurtarıcısı olabilen sözlü çeviri resmi ve gayri resmi birçok alanda bireylerin en sık başvurduğu yöntemlerden biri olabilmektedir.
Örneğin dilini bilmediğiniz, kültürüne aşina olmadığınız bir ülkede turistik bir geziye çıktığınızda ya da resmi bir işlem yapmak durumunda kaldığınızda söz konusu ülkedeki sözlü iletişiminizin tamamı için bir sözlü çevirmene ihtiyaç duyacaksınız. İş dünyasından turistik organizasyonlara, resmi temaslardan bilimsel ortaklıklara kadar birçok alanda farklı dillerden, farklı kültürlerden bireylerin baş yardımcısı olmaktadır. Özellikle; bulundukları ülkenin kültürüne aşina olmayan, dilini bilmeyen bireylerin resmi kurumlar, eğitim kurumları ya da sağlık kurumları gibi ortamlardaki temaslarınsa ya da yapacakları işlemlerde de diyalog çevirisine başvurulabilmektedir.
Peki bir birey farklı bir dile, farklı bir kültüre sahip bir ülkede resmi bir işlem yürütmek istiyorsa? Örneği söz konusu ülkede mahkemeye başvurması gerekiyorsa? Bu durumda ise aklınıza ilk olarak gelmesi gereken ve en etkili çözüm getirecek şey ise mahkeme çevirmenliğidir.
Mahkeme çevirmenliği temelde başvurdukları mahkemenin dilini bilmeyen kişilerin mahkeme ile iletişimini sağlayan ve mahkeme karşısında bu kişilerin kendilerini doğru ve etkili bir şekilde ifade etmesini sağlayan bir yöntemdir. Zaman zaman kimileri tarafından toplum çevirmenliğinin bir alt türü olarak değerlendirmeye alınabilmektedir. Mahkeme çevirmenliği mahkemenin dilini bilmeyen davalı, davacı veya tanıkların duruşma sürecini anlamalarını ve kendilerini ana dillerinde ifade edebilmelerini sağlar.
Bireylerin uluslararası insan hakları sözleşmelerince korunan mahkemede tercüman talep etme hakları mevcuttur. Uluslararası ceza mahkemeleri, tahkim davaları, AİHM ve Avrupa Adalet Divanı gibi büyük ölçekli ve çok dilli mahkemelerin duruşmalarında simultane çeviriye başvurulur. Genellikle; hukuki sonuçları nedeniyle tarafların ağızlarından çıkanların eksiksizce ve tarafsızca aktarılmasının gerekliliği tercih edilen çeviri stratejisinin sözcüğü sözcüğüne çeviri olmasını sağlamıştır.